Αν το 2011 ήταν έτος διαμαρτυρίας και ριψοκίνδυνων ονειροπολήσεων, το 2013 απαιτεί να σκεφτούμε επινοητικά και με εποικοδομητική διάθεση. Σε μια περίοδο όπου η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες κορυφώνεται, η 4η Μπιενάλε της Αθήνας (ΑΒ4) δεν μπορεί παρά να θέσει ένα καίριο ερώτημα: Και τώρα τι;
Ενώ ο ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ (ΑΒ3) επιχείρησε να αναστοχαστεί τη νεότερη ελληνική ιστορία και τις απαρχές της κρίσης, η φετινή Μπιενάλε, ανταποκρινόμενη στις τρέχουσες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες και στη σκληρή πραγματικότητα της χρεοκοπίας, θέτει σε λειτουργία ένα συνεργατικό μοντέλο για την παραγωγή μιας έκθεσης.
Η απάντηση στο ερώτημα «Και τώρα τι;» ονομάζεται AGORA. Χρησιμοποιώντας το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Σοφοκλέους 8-10, ως κύριο χώρο της, η ΑΒ4 προτείνει την AGORA όχι μόνο ως τόπο ανταλλαγής απόψεων αλλά και ως ιδανικό σκηνικό κριτικής αντιπαράθεσης. Σε αντίθεση με την εξιδανικευμένη εικόνα της αρχαίας αγοράς, η AGORA φιλοξενεί διαφορετικές και ενίοτε αμφιλεγόμενες θεωρήσεις, στοχεύοντας τόσο στην τέρψη όσο και στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης. Πρόκειται για μια έκθεση που υποδέχεται ταυτόχρονα το καρναβαλικό και το αμφίσημο, το σημαντικό και το ασήμαντο.
Η AGORA εδράζεται στις έννοιες της συνέλευσης και της συνάθροισης. Λειτουργώντας ως ζωντανός οργανισμός αλλά και ως εξαίσιο πτώμα (cadavre exquis), μορφοποιείται μέσα από μια διαδοχή αντικειμένων και συνεργατικών εκδηλώσεων, περφόρμανς, συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης, προβολών ταινιών, εργαστηρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Στην AGORA τα έργα και οι θέσεις προτείνουν ό,τι έχουμε επειγόντως ανάγκη τη δεδομένη στιγμή: μια στάση κριτική και επίκαιρη, έτοιμη να επανεξετάσει παρελθούσες στρατηγικές της τέχνης και της ζωής, να αποδομήσει κυρίαρχους μύθους και να ανακαλύψει καινούριες, λειτουργικές προσεγγίσεις και συμπεριφορές.
Η ΑΒ4 πραγματοποιείται από μια ομάδα καλλιτεχνών, επιμελητών, θεωρητικών και επαγγελματιών από τον χώρο της δημιουργίας, η οποία έχει συσταθεί ειδικά για την περίσταση. Η AGORA είναι επομένως το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας ζυμώσεων μεταξύ επαγγελματιών με διαφορετικό υπόβαθρο. Το σημαντικό για τους συμμετέχοντες σε ένα τέτοιο πείραμα είναι το κοινό αίσθημα ευθύνης και η ανάγκη συμπαραγωγής νοήματος.
Τι είναι η AGORA;
Η AGORA δεν είναι μόνο μια έκθεση τέχνης. Ούτε μια απόπειρα για την κατασκευή ενός προκαθορισμένου και αυστηρά σχεδιασμένου event. Η ΑΒ4 είναι η προσπάθεια έκθεσης της διαδικασίας που συνθέτει και παράγει μια έκθεση τέχνης, ταυτόχρονα το Όριο της διαδικασίας και η Αρχή του ανοίγματός της σε αντισυμβατικές προσεγγίσεις ως προς τις παραδοσιακές πρακτικές της επιμέλειας. Η ΑΒ4 είναι ο χώρος και ο χρόνος, το Γεγονός συνάντησης, συνύπαρξης και αναστοχασμού της πολυφωνίας και των αντιφάσεων της κοινωνίας και της έννοιας της συλλογικότητας, ένα εργαλείο για να πραγματευτούμε το κρίσιμο ερώτημα της εποχής μας: “ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ;”. Η ΑGORA είναι μια Μηχανή, που παράγει αντανακλάσεις, που λειτουργεί με καύσιμο τις ιδέες και τις απόψεις, που δεν προκαθορίζει το αποτέλεσμα αλλά αναδεικνύει τις λειτουργίες και τις εκφάνσεις της συλλογικής της χρήσης. Η ΑGORA είναι η Ερώτηση χωρίς τις απαντήσεις, η Αποτυχία και ο Θρίαμβος του συλλογικού μας πειράματος.
Μέσα από μια συμμετοχική και συλλογική προσπάθεια επιμέλειας των έργων τέχνης, των παράλληλων εκδηλώσεων αλλά και των ανοιχτών σε παρεμβάσεις του κοινού διαδικασιών παραγωγής νοήματος και περιεχομένου, η ομάδα της 4ης Μπιενάλε της Αθήνας φιλοδοξεί να προσφέρει την έκθεση ως βήμα έκφρασης και αντανάκλασης της πραγματικότητας, όπως τη βιώνει το κοινό και όχι αποκλειστικά οι συντελεστές και οι καλλιτέχνες, να φέρει την τέχνη απέναντι στο φυσικό της όριο που δεν είναι κάτι λιγότερο από την κοινωνία που την περιβάλλει και συγκροτεί τη συνθήκη της ύπαρξης της. Εδώ, η συμμετοχή είναι εξίσου σημαντική με όσα έχουν ήδη σχεδιαστεί, σχεδιάζονται και παρουσιάζονται. Η AGORA είστε εσείς και εμείς, ο κοινός μας τόπος. Μην την επισκέπτεστε, ζήστε την.
